Fidan Sultanova

İnsan cəmiyyəti söz üzərində qurulmuşdur. Söz fikrin daşıyıcısı, mədəniyyətin təzahürü və emosional ifadənin əsas vasitəsidir. Lakin sözün təkcə məzmunu deyil,

Zaman axır, lakin biz hər zaman onunla birgə axa bilmirik. Bəzən elə bir an gəlir ki, insan nə bu gündə, nə də gələcəkdədir. Sanki içində bir “stop” düyməsi basılır və ruh o bircə saniyənin içində əsrlərlə qalır. Bu, nə xatirədir, nə nostalji. Bu, ruhun zamanla bağının qopduğu və zamansızlığın içində nəfəs almağa çalışdığı haldır.

“İBLİSLƏ SAVAŞ”​

Fridrix Nitsşe: “İblislə savaşan insan, bu savaşda özü də bir iblisə çevrilməməyə diqqət etməlidir. Uçuruma çox baxsan, uçurum da sənə baxar”.

Səncə, niyə Nitsşe “iblislə savaş” deyir, “şərlə mübarizə” yox?

İqtisadiyyatda bəzi nəzəriyyələr uzun illər, hətta əsrlər boyu sarsılmaz həqiqət kimi qəbul olunub. Neoklassik iqtisadiyyat insanı rasional qərarlar verən və maksimum fayda əldə etməyə çalışan bir varlıq kimi təsvir edir. Davamlı iqtisadi artım nəzəriyyəsi isə sanki sonsuz artımın mümkün olduğunu iddia edir. Halbuki resurslar məhduddur. İnsanlar həmişə rasional davranmır. Ətraf mühit isə sonsuz yüklənməyə tab gətirə bilmir.

İqtisadiyyatın təməli və insan münasibətlərinin ən dərin qatlarında təklif və tələb qanunu dayanır. Təklif və tələb bir araya gələndə bazarda nəyin qiymətinin artacağını və ya azalacağını, kimlərin qazanc əldə edəcəyini, kimlərin isə itirəcəyini müəyyənləşdirir.

Eynşteyndən əvvəlki dövrdə bir fizik Nyutonun mexanikasını və cazibə qanununu (N), qəbul olunmuş başlanğıc şərtlərini (İ) qəbul edir və onların köməyi ilə yeni kəşf edilmiş bir P planetinin orbitini hesablayır. Lakin planet hesablanmış orbitdən yayınır.

AM Harlan Ellisonun 1967-ci ildə yazdığı “I have no mouth, and I must scream” hekayəsindəki süni intellektdir. AM III Dünya müharibəsindən sonra yaradılmış və zaman keçdikcə şüur qazanmış, hətta beş insandan başqa bütün bəşəriyyəti öldürməkdən belə çəkinməmişdir.

Aristotel – Nikomax etikası

Aristotel praktik bir insan idi. Aristotel Platonun tələbəsi olduğu halda, onun idealizmindən fərqli olaraq, daha praktik və dünya ilə əlaqəli bir yanaşma sərgiləyirdi. Platon həqiqətin “Formlar aləmi” adlandırdığı bizim gündəlik həyatımızdan müstəqil olan bir dünyada olduğunu iddia edirdi.